Grote delen van ons prehistorische landschap zijn verborgen; verscholen tussen de bomen of onder de bodem. Soms zien we een tipje van de sluier in de vorm van een grafheuvel of raatakker. Daar kunnen we de prehistorische mens - vaak met moeite - visualiseren. Als een soort ‘buur’ die we nog niet goed kennen, maar die toch al zo’n 5000 jaar naast ons woont. Binnen het project 'Onze buren uit de prehistorie' maken we deze buur weer zichtbaar.
Landschap Overijssel heeft een aantal gebieden in beheer waar nog volop prehistorische sporen zijn. Zoals het gebied tussen Mander en het Duitse Uelsen. Daar ligt onder andere het Vassergrafveld, één van de grootste grafheuvelvelden van Nederland. Een prachtig maar ook kwetsbaar gebied.
Onbekend
Erfgoedspecialist Martijn Horst zag hier een opdracht: “Prehistorisch landschap, niet iedereen kan zich daar iets bij voorstellen. En onbekend maakt in dit geval niet alleen onbemind, maar ook onbeschermd”, aldus Horst. “Archeologische sporen die vlak onder de oppervlakte zitten, hebben vaak geen beschermde status en zijn dus eigenlijk vogelvrij als het gaat om bouw- of ontwikkelprojecten”. Om het prehistorische landschap nog beter te kunnen doorgronden en de bekendheid ervan te vergroten, startte hij het project ‘Onze buren uit de prehistorie’.
Onderzoek, foto shoot
Bijzonder aan de projectaanpak is dat er naast kaartanalyses, expertinterviews en veldonderzoek ook een foto shoot aan te pas komt. Horst: “Om nog dichter op de huid te komen van onze prehistorische buren, geven we ze letterlijk een gezicht. Dat doen we via een fotoreportage in een living history-setting”. Celeste Alink, archeoloog bij Landschap Overijssel, bedacht op basis van zowel landschappelijk als archeologisch onderzoek een aantal scenario’s. Die zijn vervolgens nagespeeld door een groep vrijwilligers met interesse voor het onderwerp en prachtig gefotografeerd door Vincent Croce.
Stuwwal Ootmarsum 2.900 vChr - 800 nChr
Als onderzoeksgebied is gekozen voor de stuwwal van Ootmarsum aan de Nederlandse kant, een plek waar nog veel overblijfselen uit de prehistorie zijn. Mogelijk wordt in een volgend project ook de Duitse kant van de stuwwal betrokken. De focus van ons onderzoeksproject ligt op de grafheuvel- en urnenveldcultuur van de late steentijd tot aan de vroege middeleeuwen (2.900 vChr - 800 nChr).
Grafheuvels in tv-programma Buitenkans
In het tv-programma 'Buitenkans' van RTV Oost (aflevering 14 nov '23) neemt erfgoedspecialist Martijn Horst je mee naar de grafheuvels op de Manderheide. Ook de vindplaats van de Man van Mander komt langs; een lijksilhouet dat is gevonden in een van de grafheuvels. De man leefde zo'n 4000 jaar geleden, in de bronstijd. Bij deze man ontbraken de voeten. Werden de voeten van de dode afgehakt om te voorkomen dat hij weer opstond om de levenden mee te nemen naar het dodenrijk? Of is er een andere verklaring?
