Stikstof en biodiversiteit

Door uitlaatgassen, uitstoot in de landbouw en de industrie komt steeds meer stikstof in de lucht terecht, die neerslaat en hierdoor verzuurt de bodem. Planten die hiervan houden, zoals pijpestro, bramen, bepaalde mossen, brandnetel en pitrus, zie je opeens overal. Deze snelgroeiende soorten overwoekeren hele gebieden, zoals heidegebieden en stuifzanden. De planten en dieren die van oorsprong thuishoren in deze gebieden worden verdrongen en verdwijnen.

We hebben onze ruimte zo ingericht dat water zo snel mogelijk wordt afgevoerd. Zo houden we droge voeten en kunnen we landbouwgronden gemakkelijk bewerken. Van de akkers wordt het water snel afgevoerd via de sloot, en van de straten gaat water via de putten meteen het riool in. Ons grondwaterpeil zakt en hiermee ook de grondwaterstand in de natuurgebieden. Dit terwijl de natuur water nodig heeft, denk aan natte heide, hoogvenen en alle planten en dieren die hier leven.

Wegen en woonwijken zijn dwars door leefgebieden van dieren aangelegd. Hierdoor zijn deze leefgebieden versnipperd en geïsoleerd van elkaar geraakt. Dieren kunnen hun soortgenoten niet meer bereiken. Als ze niet kunnen migreren, wordt hun leefoppervlakte te klein. Door inteelt neemt de genetische variatie af en verzwakt de soort.

De mens heeft vanaf de tijd van de grote ontdekkingsreizen planten en dieren verplaatst over de aarde. Deze ‘exoten’ kunnen ecosystemen in de war brengen en inheemse planten en dieren verdringen. Sommige exoten hebben geen natuurlijke vijanden, waardoor ze zich gemakkelijk kunnen uitbreiden. Dieren als de muskusrat of de Canadese gans, maar ook planten zoals de Japanse duizendknoop of de Kaukasische reuzenberenklauw, verdringen de oorspronkelijke flora en fauna in Nederland. Daarnaast kunnen exoten ziektes meebrengen, zoals de kreeftenpest en het ranavirus, waardoor inheemse populaties, die geen afweer tegen deze ziektes hebben, uitsterven. Bovendien kunnen uitheemse roofdieren inheemse soorten als prooi opeten. Zo leeft de Amerikaanse zonnebaars in het voortplantingswater van de boomkikker en de knoflookpad, en eet hier hun eitjes op. Ook de exoot de waterplant watercrassula breidt zich onstuitbaar snel uit, waardoor vennen dichtgroeien en een heel systeem onomkeerbaar wordt aangetast. De oorspronkelijke soorten hebben dan geen kans meer op overleving.