Natuurversterking Boetelerveld

De aanwezige natuur in het Boetelerveld versterken. We doen dit door de oppervlakte blauwgrasland en natte heide te vergroten, de lokale waterhuishouding te verbeteren (dit is ook goed voor blauwgrasland en natte heide) en de leefomstandigheden voor de kamsalamander te verbeteren.

Dankzij een uitgebreid gebiedsproces zijn er al in 2020/2021 op grote schaal maatregelen uitgevoerd om de natuurwaarden in het Boetelerveld te behouden en versterken. We gaan nu aanvullende ingrepen uitvoeren in het gebied, om de herstellende natuur extra te ondersteunen. Concreet gaan we:

• Bos en bomen weghalen
• Loofhout aanplanten voor de kamsalamanders
• Het vochtige heidelandschap meer open maken
• Enkele greppels in het gebied dichten
• Wandelpad verbeteren, een stuk winterwandelpad creëren

Enkele maanden. We starten half augustus (na het broedseizoen 2023) en ronden het werk in 2024 af.

Het gebiedsproces is inderdaad afgerond. Dat heeft geresulteerd in de uitvoering van externe maatregelen buiten het Natura 2000-gebied en interne maatregelen in het Natura 2000-gebied.

De werkzaamheden die toen zijn uitgevoerd, zijn voldoende om het beoogde natuurherstel te kunnen bereiken. Deze nieuwe ingrepen zijn daar een aanvulling op. We voeren ze uit om de in de vorige ronde uitgevoerde ingrepen, en de herstellende natuur, verder te versterken.

De Rijksoverheid heeft de landelijke regeling Versneld natuurherstel in het leven geroepen. Hiermee worden agrariërs, natuurbeschermingsorganisaties en particulieren gesteund bij het uitvoeren van extra maatregelen met een gunstig effect op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Landschap Overijssel maakt van deze regeling gebruik om een aantal terreinen, waaronder het Boetelerveld, een extra impuls te geven. Concreet: om het al in gang gezette natuurherstel te versterken en sneller resultaat te halen.

Nee. De werkzaamheden die in de vorige ronde zijn uitgevoerd, waren maatwerk. Het uitgangspunt van het gebiedsproces Natura 2000 Boetelerveld was om de daarin vastgestelde natuurhersteldoelen te bereiken met zo min mogelijk impact op de omgeving.

We maken voor deze ronde gebruik van de regeling Versneld natuurherstel van de Rijksoverheid. Deze stelt agrariërs, natuurbeschermingsorganisaties en particulieren in staat subsidie aan te vragen voor extra interne (ín het natuurgebied) maatregelen met een gunstig effect op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. We hebben bekeken of, en zo ja waar, in onze Natura 2000-terreinen dergelijke maatregelen mogelijk zijn. Hieruit kwam onder andere het Boetelerveld naar voren. De ingrepen die we dit jaar doen, zijn dus nieuw en aanvullend op het in de vorige ronde uitgevoerde natuurherstel.

Het gaat in totaal om 14 hectare bos en bomen die verdwijnen. Een deel daarvan betreft naaldbomen die we weghalen om verdamping te verminderen, meer water in het gebied vast te houden en het heidelandschap opener te maken. Ook halen we hier en daar solitaire bomen weg om het gebied open te houden. Het heidezaad dat nog in de grond zit, gaat vanzelf kiemen. Waar nodig ondersteunen we dit proces. Op een aantal plekken waar naaldbos verdwijnt, planten we loofbomen en struiken terug.

De bomen die we verwijderen voor natuurversterking hoeven wettelijk niet gecompenseerd te worden. Dit komt omdat het weghalen van deze bomen bijdraagt aan het realiseren van de Natura 2000-doelen. Toch proberen wij de bomen die we weghalen, in de directe omgeving van het Boetelerveld terug te planten in de vorm van houtwallen, singels of bosjes. Grondeigenaren die hier interesse in hebben, kunnen zich bij ons melden. Landschap Overijssel heeft hiervoor middelen beschikbaar. Heeft u interesse? Stuur dan een mailtje naar bettine.baas@landschapoverijssel.nl.

De bomen die in de voorgaande jaren in het kader van het grootschalige Natura 2000-natuurherstel zijn weggehaald, worden wel elders opnieuw aangeplant. De provincie Overijssel heeft deze verplichting van het Rijk gekregen en zal hier ook aan gehouden worden. De provincie werkt momenteel de plannen uit voor de compensatie van de bomen én voor de aanplant van extra bos, wat ze als extra ambitie heeft gesteld. Al met al zal er de aankomende jaren meer bos bijkomen in Overijssel.

Naast een klimaatcrisis is er ook een wereldwijde biodiversiteitscrisis. In onze Natura 2000-gebieden beschermen we specifieke plant- en diersoorten die nog maar weinig leefgebied over hebben. Voor alle duidelijkheid: wij zijn niet tegen bos. In andere projecten maken we ons sterk voor méér bos. We hebben de afgelopen jaren vele bomen aangeplant, in onze eigen terreinen maar ook bij particulieren en agrariërs in het kader van groenblauwe dooradering. Ook in het Boetelerveld plant(t)en we in 2020/2021 en nu opnieuw bos aan. Het gaat om loofbos met gunstige en inheemse soorten voor de biodiversiteit.

Verder slaan niet alleen bomen CO2 op, maar álle natuur. Onder meer hoogveen, heide, kwelders en moerassen spelen hierin ook een belangrijke rol.

Biodiversiteit is van levensbelang voor ons allemaal. Door de diversiteit aan planten en dieren hebben we schone lucht, fris water, voedsel en grondstoffen voor huisvesting, kleding, brandstof en medicijnen. Helaas sterven er ontzettend veel planten en dieren uit. Met het wegvallen van een plant- of diersoort, ontstaat een gat in de keten en dit zal weer effect hebben op andere plant- en diersoorten. En dit gaat door, tot de planten- en dierenwereld als een kaartenhuis in elkaar valt. Dit is een zeer grote bedreiging voor ál het leven op aarde. In de Natura 2000-gebieden overleven specifieke planten en dieren die nog maar weinig leefruimte hebben en dreigen uit te sterven. Daarom zetten we alles op alles om deze soorten te beschermen.

Dit hangt af van de kwaliteit van het hout. Ons uitgangspunt is dat we elk deel van de boom zo optimaal mogelijk benutten. In de regel ontstaan er de volgende sortimenten:

• zaaghout: voor de bouw (constructiehout voor huizen en schuren), voor meubels en keukens
• kisthout: voor de verpakkingsindustrie
• profielhout: emballage, planken, kozijnen, tuinhout
• OSB (= grove spaanplaat): voor (afbouw)doeleinden
• vezelhout: voor de papierindustrie (vouwkarton) en plaatindustrie (bijvoorbeeld voor spaanplaat)
• chips: voor energieopwekking (biomassa)
• schaafhout: voor pellets en briketten (brandstof)

We verkopen elke soort op daarvoor geëigende plekken. Met de opbrengst medefinancieren we het beheer van onze natuurgebieden.

Minimaal. Bij de uitvoering volgen we een ecologisch werkprotocol. Dit betekent dat we vooraf controleren welke planten en dieren aanwezig zijn en hoe we deze ontzien tijdens het werk. Zijn er bijvoorbeeld bijzondere of beschermde planten of dieren aanwezig dan zetten we deze locaties af. Hier voeren we vervolgens geen werk uit. De planten en dieren in het gebied lopen zo geen onnodig risico. We werken niet in het broedseizoen, omdat de natuur dan op haar kwetsbaarst is.

Nee. De maatregelen zorgen ervoor dat het lokaal, dus ín het gebied, natter wordt en niet daarbuiten.

Nee. We verwachten dat de werkzaamheden weinig overlast zullen geven. De stammen van de bomen die we weghalen worden aan de zuidkant van het gebied afgevoerd. Daarna frezen we de achtergebleven stronken en plaggen of schrapen we de bodem, om de voedselrijke toplaag te verwijderen. We werken vrijwel uitsluitend in afgesloten gebied, dus wandelaars ondervinden er nauwelijks hinder van. Mocht een pad toch tijdelijk worden afgesloten vanwege de veiligheid, dan zorgen we voor een omleiding.

Wij monitoren de ontwikkeling. Dit doen we de aankomende jaren veelvuldig. De provincie Overijssel is ervoor verantwoordelijk om het meten van het natuurherstel uit te voeren. Deze metingen vinden al enige jaren plaats.

Ja, doordat we ook intensief overgangsbeheer uitvoeren. Op enig moment schalen we ook weer af, omdat de ‘nieuwe natuur’ dan robuust genoeg is om ook zonder apart overgangsbeheer (maar met wel met regulier beheer) in stand te blijven.

Een natuurbeheerder is nooit klaar. De natuur in Nederland staat onder druk, en de invloeden van stikstof, klimaat en recreatiedruk zijn erg groot. Zo lang dit zo is, zal de natuur hulp nodig hebben om gezond te blijven. We streven naar een natuurlijk en robuust systeem. Tot we dit hebben bereikt, zullen we geregeld natuurversterkende maatregelen en overgangsbeheer uitvoeren.