In tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, houdt de ijsvogel helemaal niet van kou. Zachtere winters door klimaatopwarming werken dan ook in zijn voordeel; de afgelopen jaren groeide de populatie gestaag.
Herkenning
De ijsvogel heeft zijn naam niet te danken aan kou en ijs. Hij houdt daar namelijk helemaal niet van. Een ijsvogel heeft juist open water nodig om te kunnen vissen en dus is dichtgevroren water funest. De naam ijsvogel komt meer van de ijsblauwe, metalige kleur van zijn vleugels. Hij heeft een korte staart en is compact gebouwd. Hij heeft een grote kop en een puntige snavel. Je herkent de vrouwtjes door de oranjerode snavelbasis, die van een mannetje is zwart. Je zal de ijsvogel eerder horen dan dat je hem ziet. Een scherpe roep en daarna een blauwe flits. Ja, dat was hem! Hij kan snelheden tot wel 80 km per uur bereiken!
Leefgebied
De ijsvogel heeft visrijk, zoet water nodig. Hij moet kunnen blijven vissen. Stromende beekjes zijn favoriet. Ze vinden het fijn als er struiken of bomen met laaghangende takken rondom het water zijn. Dit geeft ze de ultieme uitkijkplek naar vis.
Voedsel
Zijn hoofdvoedsel bestaat uit vis, maar hij eet ook waterinsecten zoals libellenlarven en zelfs kleine watersalamanders. Vanaf zijn uitkijkplek tuurt hij in het water tot hij iets geschikts te eten heeft gevonden. Met een duikvlucht wordt de prooi uit het water gevist. Soms 'bidden' ze alvorens ze een duik nemen, net als een roofvogel. Gevangen vissen worden meegenomen naar de uitkijkplek. Daar slaat de ijsvogel ze tegen een tak voordat hij ze opeet.
Broedwijze
De ijsvogel is in staat in korte tijd veel jongen groot te brengen. Zo compenseren ze het verlies aan vogels gedurende strenge winters. IJsvogels broeden vanaf februari/maart tot augustus. Het liefst maken ze een nest in een zandige oever, tussen wortels van bomen of ze maken gebruik van een speciale ijsvogelwand. Ze graven een gang van ongeveer een halve meter diep, achterin het hol ligt de nestkamer. Ze hebben meerdere legsels per jaar. In voedselrijke jaren kunnen dat wel vier legsels zijn met gemiddeld 4-8 eieren. De eieren worden 18-21 dagen bebroed en na 23-27 dagen vliegen de jongen uit.
Profiteren van natuurherstel
De afgelopen tien jaar is het aantal broedvogels van de ijsvogel in Nederland toegenomen. Zachtere winters doen de populatie goed, maar ook de betere waterhuishouding is gunstig. Water dat schoon is en goed wordt beheerd, biedt de vogel een breed scala aan voedsel, waaronder verschillende vissoorten en insectenlarven.
Watergangen worden natuurvriendelijker aangelegd, beekoevers hersteld en oorspronkelijke beekbeddingen uitgegraven. Daarnaast steken vrijwilligers wandjes af waarin de ijsvogel een nestgang met nestkamer kan graven én er zijn zelfs kunstwanden om in te broeden. Ook mag een omgevallen boom vaker blijven liggen; de kluit biedt prima nestgelegenheid. Onder meer langs de Dinkel wordt volop gebroed. Doordat de rivier weer mag meanderen, slijt hij hier en daar hoge oevers af; perfecte plekken om in te broeden. Ook bij de Regge, bij stuw Hancate en stuw Archem verblijven geregeld ijsvogels.
