Ommetje De Barkel

Hoge Hexel

Hoge Hexel ligt ten noorden van de kern van Wierden en verbindt de buurgemeenten Hellendoorn en Vriezenveen. Het dorp ligt op een verhoogde rug (stuwwal) in het landschap dat is ontstaan door schijven landijs tijdens de laatste ijstijd.

Op deze hoge gronden ontstonden de eerste bouwlanden (essen). De wegen liggen om en over de essen waardoor de erven zijn verspreid. Deze verspreide erven vindt je nu nog duidelijk terug. De omliggende lage gronden werden gebruikt als wei- en hooilanden (veengrond).

De Schaapskooi, samen met de aangrenzende schuur, vormt een ruimtelijk geheel in een fraaie landschappelijke omgeving. Het dorp met haar aangrenzende buurtschappen "Piksen" en "Bekkenhaar" telt ongeveer 1100 inwoners en kan bogen op een eeuwenoude geschiedenis ingepast in een landelijke omgeving.

Schaapskooi "'t Skoap'nskot"

De met riet gedekte schaapskooi werd rond 1800 op het "erve Berends" gebouwd. Kenmerkend zijn de houten wanden die aan de buitenzijde met aarde zijn aangevuld. In deze aarden wallen staan de houten schoorpalen die de kapconstructie zijdelings steunen.

Plaggenlandbouw

Op de verdiepte bodem werden afgestoken heideplaggen met de mest van de schapen afgewisseld. De heideplaggen deden dienst als een soort stro. Met deze menging van plaggen en mest werd na de winter de akkers op de essen vruchtbaar gehouden. Tot 1923 graasden er 120 schapen op de heidevelden.

Cultureel erfgoed

Rond 1980 werden de gronden rondom Hoge Hexel verkaveld waarmee de boerderijfunctie van het voormalige "erve Berends" is gestopt. De schaapskooi raakte in de loop der jaren in verval. De Stichting "Cultureel Erfgoed Hoge Hexel" heeft met subsidiegelden de vervallen schaapskooi herbouwd.

Wel

De poel is van oorsprong een "wel". In een wel komt het "welwater" naar de oppervlakte, door het ontbreken van afsluitende leemformaties in de ondergrond. Het is grondwater dat zich onder druk een weg zoekt vanaf hoger gelegen delen. Het was vroeger een veedrinkplaats.

Kikkerpoel

Rond 1990 werd de "wel", met ondersteuning van het Overijssel Landschap als kikkerpoel ingericht. De poel huisvest een leger aan kikkers. Reeën uit de omliggende natuurgebieden gebruiken het vaak als drinkplaats.

Vitenspad

Onder dit waterwingebied zit op tientallen meters diepte het grondwater dat Vitens oppompt. Er mag 2,5 miljoen m3 grondwater per jaar worden gewonnen. In het aangrenzende drinkwaterproductiebedrijf wordt het geschikt gemaakt tot drinkwater.

Bescherming van de bronnen

De kwaliteit van de waterbronnen moet worden beschermd om ook in de toekomst goed drinkwater te blijven leveren. Vervuiling moet worden voorkomen. Vitens stumuleert daarom schone activiteiten zoals milieuvriendelijke recratie, biologische landbouw en natuurontwikkeling.

Duurzaam

De gebieden waar ons drinkwater vandaan komt zijn vaak prachtig. Vitens wil duurzaam omgaan met haar waterwingebieden. Dit is goed voor de waterbronnen en het draagt bij aan de kwaliteit van de omgeving.

Heirwegen naar Duitsland

De gronden ten oosten en zuiden van Wierden stonden tot in de middeleeuwen driekwart van het jaar onder water. Ten noorden en westen lagen uitgestrekte heidevelden. Omstreeks 1400 is het dorp Wierden een belangrijke pleisterplaats aan de grote heirwegen van Deventer en Zwolle richting Duitsland.

Driesprong

Wierden was een echte driesprong, waar men de richting kon kiezen naar Duitsland of naar de Hanzestad Deventer of naar Zwolle en Kampen via 't Heksel (Hoge Hexel) over de "Groote weg van Wierden naar Zwolle". Tegenwoordig is dat de Oude Zwolseweg. Later is de Hexelseweg de hoofdweg geworden.

Grafheuvels

Twente werd al heel vroeg bewoond. In de omgeving van De Barkel bevinden zich nog enkele grafheuvels uit de IJzertijd (ca. 1500 v C) en de jonge Steentijd (ca 3000 v C). Ze werden gebruikt voor het begraven van de dierbaren van de toenmalige bewoners van het gebied (de eerste boeren).

Gereconstrueerde grafheuvel

Bezoek op de Pleisterplaats de Barkel een gereconstueerde grafheuvel. Volg hiervoor het Doorsteekje op de Pleisterplaats.

Geschiedenis

Dit is een historische plek, niet alleen door de grafheuvel. De Vossenbosch heeft een geschiedenis die uit meerdere periodes bestaat. De geschiedenis begint in 1940. Op het paneel bij het monument wordt deze historie uitgebreid in beeld gebracht.

Gedemobiliseerde soldaten

Na de capitulatie van Nederland in mei 1940 werd hier een aantal barakken gebouwd voor gedemobiliseerde Nederlandse soldaten. Zij moesten ontginningswerk verrichten in het veengebied van het Wierdense Veld.

Duitse soldaten

Na een half jaar werden er Duitse soldaten gelegerd. Zij legden een militair oefenterrein in de omgeving aan.

Nederlandse Arbeids Dienst

Door de NSB werd het kamp omgebouwd tot NAD-kamp nummer 234, onder de naam "Vossenbosch". Nederlandse jongemannen moesten ontginningswerk verrichten.

Dolle Dinsdag

Na Dolle Dinsdag (5 september 1944) kwam het terrein weer ter beschikking van Duitse militairen. Er werden parachutisten ondergebracht.

Repatrianten

Na de bevrijding vonden repatrianten vanuit Duitsland hier een tijdelijk onderkomen. Ook konden geallieerde bevrijders hier tot rust komen. Na de oorlog stond het kamp een aantal jaren leeg.

Molukkers

Van 1951 tot halverwege de jaren 70 hebben Molukse gezinnen hier gewoond. Na het vertrek van de laatste bewoners zijn de barakken van het woonoord gesloopt.

Landgoed de Barkel

Het landgoed heeft een lange historie. Het behoud van landschap, natuur en cultureel historische elementen zijn belangrijke doelstellingen.

Kloosterboerderij

De Barkel wordt al in 1410 vermeld als "de Berckelmaet". Het moet toen al een boerenerve zijn geweest. De Barkel was van ca. 1450 tot ca. 1700 eigendom van het klooster in Sibculo. Het was een van de kloosterboerderijen, zoals er meer waren rondom de buurtschap Hoge Hexel.

Pachtboerderij

Het landgoed De Barkel is een voorbeeld van een eeuwenoude pachtboerderij die twee eeuwen lang (van 1708 tot 1906) eigendom was van de familie Ten Cate, een van de rijkste textielfabrikanten-families van Twente.

Landgoed De Barkel

De huidige bewoners (4e generatie familie Boom) maken zich sterk om het landgoed met het landhuis en de bossen, lanen en tuinen in stand te houden.

Pleisterplaats

De "Pleisterplaats De Barkel" is een innovatief belevingscentrum met archeologische en cultuurhistorische informatie, in de rust en ruimte van de natuur. Er is een informatiecentrum over pre-historische grafheuvels (3000 v C tot 1000 v C) en cultuurhistorie vanaf ca. 1300 n C.

Openstelling

Het landgoed is opengesteld voor publiek, op de aangegeven wandelpaden en voorwaarden. Op gezette tijden is de Pleisterplaats geopend. Men kan dan met moderne audio-visuele middelen de historie en het heden van "de Barkel" beleven en in de geschiedenis van de grafheuvels duiken.

Pleisterplaats de Barkel

Gereconstrueerde grafheuvel

In 1947 werd er een grafheuvel uit de Jonge Steentijd (5.300 - 2.000 v. Chr) gevonden tegenover de Vossenbos. Op de Barkel is deze grafheuvel nauwgezet gereconstrueerd op basis van het rapport van de heer dr. C.C.W.J. Hijszeler.

Brandskeletgraf

Het lichaam van de overledene werd verbrand, er werden daarna stenen omheen gelegd, op de plek waar de verbranding plaats vond. Dit wordt een "brandskeletgraf" met "steenkistpakking" genoemd.

Vaak werden in dit soort graven voorwerpen (grafgiften) mee gegeven aan de overledene. In het graf van de Vossenbos zijn geen grafgiften gevonden.

Afdekking met glazen plaat

De grafheuvel is afgedekt met een glazen plaat. Hierdoor is de steenkistpakking die als afdekking van het lichaam diende zichtbaar.

Historische tuin met rustpunt

De grafheuvel ligt in de historische tuin waar wandelaars en fietsers op hun gemak binnen en buiten kunnen genieten van een welverdiende pauze. Het 'Rustpunt' nodigt uit om neer te strijken met een heerlijk kopje koffie, terwijl je geniet van het weidse uitzicht.

Ruilverkaveling en beplanting

De gronden zijn hier een stuk lager dan op de stuwwal bovenlangs de Hexelse weg. Bij de ruilverkaveling van het gebied (1983 - 1992) is het gebied verrijkt met ca. 10 ha. bos en randbeplanting. Hierdoor heeft de flora en fauna meer kansen gekregen. De das, vos en reeën leven hier.

Hoogveenheide

Er is een deel van de oorspronkelijke hoogveenheide bewaard gebleven. Dit is de leefomgeving van de zeldzame boomkikker, maar ook van de heikikker. Het gebied is een beschermd vogelreservaat.

Wandelpad door weiland

Na oversteken loopt er een wandelpad tussen de weilanden terug naar Hoge Hexel

Help mee!

Alleen samen kunnen we natuur en landschap in Overijssel versterken. Natuur zal veerkrachtig zijn, maar door het veranderende klimaat is actief herstel steeds vaker noodzakelijk. Om deze uitdaging ook de komende jaren aan te kunnen gaan, is jouw steun hard nodig.

Word vriend