Hilligenpad dag 7

Zoutbad

In 1936 kreeg de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie een vergunning om in dit gebied naar zout te boren. Voor de Boekelose bevolking werd een natuur-zoutbad gebouwd ".. om zoo ook de gezonde mens in het oosten van Nederland van zout water, zonlicht en lucht te laten genieten".

Luchtwegen

Zoutwaterbaden worden al eeuwenlang ingezet ter verlichting van (reumatische) spier- en gewrichtsklachten. Ook zou zouttherapie helpen bij problemen aan huid of luchtwegen. Voor dat laatste gingen de arbeiders uit de slecht geventileerde Twentse textiel- en metaalfabrieken misschien hier te water.

St. Blasius

Of zouden ze zich hebben gewend tot St. Blasius, de patroonheilige voor keelklachten die al eerder voorbij kwam? Tegenwoordig zou je misschien een mindfulnesstraining doen, om te leren omgaan met benauwdheid. Natuurlijk nadat je bij de arts ben geweest, om alle longfuncties te checken.

Gesloten

Overigens is het buitenbad in 1985 gesloten. De concurrentie van zwembaden in de omgeving werd simpelweg te groot.

Heilige Marcellinus kerk

In de Marcelleniuskerk wordt niet meer gekerkt. Misschien moeilijk voor te stellen, maar tussen 1930 en 1965 vond hier jaarlijks op 14 juli een processie plaats. Duizenden gelovigen liepen elk jaar weer gezamenlijk vanuit de kerk naar het kerkhof. Een bijzonder schouwspel moet dat zijn geweest.

Bruidjes en relieken

Bruidjes gingen voor de groep uit. In een schrijn droeg men een reliek van Sint Marcellinus en ook een borstbeeld kwam mee in de stoet. Speciale Marcellinusliederen werden gezongen en zo kwam men op het 'met vaantjes rijk versierde kerkhof' aan. Waar komt het fenomeen processie eigenlijk vandaan?

Processie

Het woord processie komt van het Latijnse procedere, voortgaan. Al in het oude Egypte waren er optochten ter ere van goden. Ook de farao's organiseerden processies om daarmee aan het volk hun macht te tonen. En in Rome vierde men militaire overwinningen met processies.

Voormalig militair complex

Op dit moment huizen er kunstenaars, maar in de jaren 60-80 was dit een militair complex. Gebouwd vanwege de Koude Oorlog als commandocentrum voor de straaljagers op Vliegbasis Twenthe. De bunker verraadt nog de vroegere militaire functie. Verborgen voor de Russen in de bossen van Twekkelo.

Noodhospitaal

Een multifunctioneel centrum was het. Naast communicatiecentrum kon het dienst doen als schuilplaats en zelfs als noodhospitaal; er lagen medische instrumenten en medicijnen voor een compleet ziekenhuis. Gelukkig bleken veel van de functies niet nodig.

Herinnering Koude Oorlog

Inmiddels hebben de loodsen de status van gemeentelijk monument om de herinnering aan de Koude Oorlog levend te houden. Volgens sommigen "straalt de angst voor een atoomaanval van de gebouwen af". Heb jij die sensatie ook?

Schuilkerk Twekkelo

Deze schuur was in de 18e eeuw in gebruik als Doopsgezinde Schuilkerk. Net als op veel andere plekken werden de protestanten in Twekkelo door katholieken als ketters gezien en daarom vervolgd.

Geheime kerkdienst

In de schuurkerk konden de Twekkelose Doopsgezinden toch in relatieve rust in het geheim hun kerkdiensten houden. Van buiten was het een schuur als alle andere hier in de omgeving.

Landgoed Het Stroot

Landgoed Het Stroot werd in 1819 gesticht door Johanna Berendina Roessingh, geboren Van Heek. En nog altijd is het landgoed in handen van de achterkleinkinderen Van Heek. Bijzonder zijn de tuinen van Het Stroot.

Moederboom

Tuinarchitect Pieter Wattez legde voor de Van Heeks de formele tuin aan en plantte in 1876 de toen zeldzame reuzenlevensboom ofwel Thuja plicata. Ecoloog Suzanne Simard groeide als op tussen de levensbomen en ontdekte dat het sociale, communicatieve wezens zijn met in hun middelpunt een moederboom.

Samenwerking tussen bomen

Via een ondergronds netwerk van schimmels - een soort wood wide web - ondersteunt moeder de bomen om haar heen. Het baanbrekende onderzoek van Simard toont aan dat het woud één groot samenwerkingssysteem is, waar wij mensen een voorbeeld aan kunnen nemen. Levenslessen van levensbomen dus.

Privé-terrein

De levensboom op Het Stroot is inmiddels uitgegroeid tot de grootste in Nederland; een woudreus van minstens 30 bij 30 meter. Overigens staat de levensboom van Het Stroot op privéterrein. Maar ook zonder hem in het echt te zien, is het verhaal erover de moeite waard.

Armen & minvermogenden

De Johanneskerk werd in 1951 niet alleen voor de hervormde gemeenschap gebouwd maar ook als gemeenschapshuis. Dat laatste gebeurde in opdracht van de Armenstaat Twekkelo, een organisatie die al sinds 1752 hulp biedt aan 'armen en minvermogenden'. Twekkelo is een gemeenschap met veel tradities.

Paasboake

Een daarvan is de Paasboake, jaarlijks op 1e Paasdag, hier bij de Johanneskerk. Ook het aansteken van het paasvuur gebeurt al jarenlang volgens een vast draaiboek; de oudste inwoner komt samen met burgemeester en Boakemeester met een brandende fakkel vanaf de es richting de menigte die uiteen wijkt.

Samen

De menigte vormt een dubbele haag, waarlangs de fakkeldragers zich richting de berg snoeihout begeven. Volgens de Vereniging Behoud Twekkelo helpen dit soort tradities 'om Twekkelo te beschermen tegen de oprukkende stad'. En het brengt natuurlijk de bewoners samen.

Godin Ostara

Het Paasvuur is een traditie die al eeuwenlang in heel Europa voorkomt, van Denemarken tot en met Oostenrijk. Vermoed wordt dat de traditie stamt uit de tijd van de Germanen, die via vuur - het symbool van vruchtbaarheid en een nieuw begin - een offer brachten aan hun godin van de lente, Ostara.

Het Mensink

Landgoed AlGoed bevindt zich op het historische landgoed Het Mensink in Twekkelo. Sinds 2006 biedt dit landgoed onderdak aan de activiteiten van Stichting AlGoed, een ideële stichting die een bijdrage wil leveren aan een duurzame samenleving in een landschappelijke leefomgeving.

Jezelf herontdekken

De stichting wil onder andere "een welkome ontmoetingsplek creëren te midden van de natuur" en "activiteiten organiseren om je oorspronkelijke zelf te herontdekken". Wat denk jij: ben jij nog jouw oorspronkelijke zelf? Of inmiddels toe aan een opfriscursus?

www.landgoedalgoed.nl

Kristalbad

Deze vlakte is vernoemd naar het vroegere buitenzwembad Kristalbad, dat in een zijtak van het Twentekanaal werd aangelegd. Nu noemen we dit 'nieuwe natuur' die zorgt voor een ecologische verbinding tussen Twekkelo en Driene.

Vogelparadijs

Je ziet hier een watermachine die het douche- en afwaswater van Enschede op een natuurlijke manier zuivert. Dood proceswater wordt zo weer zuurstofrijk en vol leven. Ook wordt overtollig regenwater opgevangen en vastgehouden. Inmiddels heeft het Kristalbad zich ontwikkeld tot vogelparadijs.

Steltlopertjes

Tussen eendensoorten als slobeend, krakeend en kuifeend vind je op de oevers steltlopertjes met prachtige namen als oeverloper en witgatje. In de winter zie je vooral trekvogels, die hier foerageren en rusten. Sta even stil en luister. Hoor je de vogels? Of toch het verkeer..

Snelstromend

Vanaf Enschede stromen 7 beken richting Deurningen. De Haverrietbeek is er één van. De naam heeft niets te maken met de rietplant, maar alles met het Duitse ‘rinnen’ wat stromen betekent. Snélstromend in dit geval, vanaf de bijna 60 meter hoge Lonnekerberg naar het flink lagergelegen sterrenbos.

Bosbeekjuffer

De beken en slootjes maken dit landgoed tot een fijne plek voor allerlei vogels en insecten. Zoals de bosbeekjuffer, die toch behoorlijk wat eisen stelt aan haar omgeving. Belangrijk voor deze libel is een beschaduwde, zuurstofrijke beek met natuurlijke processen zoals erosie en sedimentatie.

Zuinig

Zo'n beek moet ook nog eens omgeven zijn door een gevarieerd landschap met bosjes, ruigten en houtwallen. Omdat we steeds minder van dit soort natuurlijke gebieden hebben, staat de bosbeekjuffer op rode lijst van bedreigde soorten. Gelukkig komt ze in dit gebied voor. Laten we zuinig op haar zijn!

Sterrenbos

Een sterrenbos heeft een centraal middelpunt waar vandaan rechte paden naar buiten lopen, een fenomeen dat in de 18e eeuw in de mode was. Dit bos werd pas in 1918 eeuw aangelegd in opdracht van textielfabrikant Ludwig van Heek en zijn familie, naar een ontwerp van tuinarchitect Pieter Wattez.

Kruispunt?

Dit soort bossen werden in de 20e eeuw nog maar zelden aangelegd. Waarom dan toch dit ontwerp? Stond het bos misschien symbool voor een kruispunt in het leven? Zo'n moment dat we allemaal kennen, dat je je realiseert dat het tijd is voor verandering omdat een baan of relatie niet meer past?

Jacht

Een verklaring vanuit de jacht ligt meer voor de hand. Van Heek was fervent jager. En een sterrenbos is bij uitstek geschikt voor de jacht, omdat je vanuit het middelpunt het overstekend wild op alle paden ziet. Overigens neemt het leven van Ludwig eind jaren '20 een andere wending.

Keuzes

Hij lijdt aan tuberculose en besluit om te vertrekken naar de bergen van Zuid-Tirol, waar hij in 1931 op zestigjarige leeftijd overlijdt. Misschien voel je inspiratie om even stil te staan bij jouw eigen leven. Sta jij voor belangrijke keuzes in je leven?

Vlier

Veel bomen en planten hebben een mythische, symbolische of religieuze betekenis. Volgens de oude Grieken huisde de macht van de goden in de bomen. Veel bomen waren dan ook gewijd aan goden; de eik aan oppergod Zeus, de cipres aan Hades, god van de onderwereld.

Vrouw Holle

Ook in volksverhalen komen veel planten en bomen voor. Zo was de vlier - zoals je die hier ziet - gewijd aan Vrouw Holle, die met de onderwereld in contact zou staan. Terwijl wij nu nog nauwelijks een vlier herkennen, dichtte men die vroeger bovennatuurlijke krachten toe.

Verkoudheid

Zo zou het een afweermiddel tegen hekserij zijn, of beschermen bij blikseminslag. Heb jij wel eens vlierbloesem als thee of siroop geproefd? De bloesem bevat volop vitaminen. Misschien niet heilzaam bij bliksem, maar toch zeker bij verkoudheid.

Oud fundament

De boerderij die je hier ziet, was vroeger bekend als Huis Den Hofmeijer genoemd. Het gebouw ligt op hogere grond en vlakbij De Woerte, de middeleeuwse akker. De fundamenten zijn oud, maar het huidige huis is niet ouder dan 170 jaar.

Pacht

In de middeleeuwen brachten de pachters jaarlijks op Lambersdag - de naamdag van de heilige Lambertus - hun pacht voor de boerderij naar de hofmeijer, een soort opzichter. In die tijd stond naast het huis een schuur, de spieker. Deze diende voor de opslag van de pacht.

Schuilkerk

In de 17e eeuw diende Den Hofmeijer als schuilkerk voor katholieke gelovigen uit Lonneker. Ook na de grote brand in Enschede in 1862 die de kerk verwoestte, werd hier de mis opgedragen. Het verhaal gaat dat tijdens een van de missen achterin de kelder, een kelk is gaan zweven.

Volgens het boekje

Hier bij Hof Espelo ben je aan het einde van dag 7 van het Hilligenpad. Loop jij deze route 'volgens het boekje'? Gefeliciteerd! Dan zit jouw reis erop en kun je terugblikken op .. tja wat? In tevredenheid? Over de afgelegde kilometers? Of over de innerlijke reis?

Eigen manier

Misschien was vandaag pas jouw eerste wandeldag. Gewoon omdat je de dingen liever niet volgens het boekje doet, maar op je eigen manier. Dat is niet altijd de makkelijkste weg. Soms vergt het moed om je eigen pad te volgen. Dus: ook dan gefeliciteerd! Met je lef. En loop vooral ook de andere dagen.

Zingeving

Legendes & sagen; dat is de cultuur van de Twentse oale grond die nog steeds leeft, ook nu nog in de 21e eeuw. Of misschien wel juíst nu, omdat veel mensen op zoek zijn naar identiteit en zingeving. Heeft het Hilligenpad ook jou geïnspireerd? We horen het graag! Mail ons: info@landschapoverijssel.nl

Ervaring delen via Facebook