Mooie fietsroute door het coulissenlandschap van Noordoost Twente. Langs historische elementen zoals de Hunenborg, een 'dodenhuisje' bij Rossum en een Joodse begraafplaats. De start is in Oldenzaal en de route voert o.a. door het sfeervolle Ootmarsum en Weerselo.
Startpunt: TOP (Toeristisch Overstap Punt) bij P&R NS station Oldenzaal. Alternatief: TOP in Ootmarsum of TOP in Weerselo. Vanaf instructie 22 is de route in te korten: oranje lijn volgen tot instructie 34.
Fietsroute grotendeels over verharde wegen en fietspaden, klein deel over bospad dat bij regen slecht begaanbaar is (fiets aan de hand!).
Sta je met je gezicht naar het TOP, fiets dan 40m naar rechts, daarna links de bocht in, langs het gebouw. Dan rechtsaf de Haerstraat in.
Links aanhouden.
Haerstraat in scherpe bocht naar links blijven volgen en dan rechtsaf (Haerstraat)
Neem meteen na voorrangsweg het fietspad rechtsaf, Rijksweg N342 oversteken. Linksaf het fietspad op Rijksweg volgen.
In de scherpe bocht naar links.
Rechtsaf Tankenbergstraat op, doorfietsen tot knooppunt 73
De Mariakapel aan de voet van de Tankenberg is in 1948 opgericht, enerzijds uit dankbaarheid omdat Oldenzaal bijna ongeschonden uit de oorlog was gekomen, anderzijds ter herdenking van de oorlogsslachtoffers Johan H. Engelbertink, mr. Joan Gelderman en G.J. Wolbert.
Op de Tankenberg ontspringen verschillende bronnen. Het bordje op het hek met de tekst 'Kraenke' is een verwijzing naar die bronnen. Kraenke is namelijk Twents voor kraan. Voor wie wil begrijpen waarom hier bronnen ontspringen, hieronder wat informatie over de geologie:
De Tankenberg ontstond tijdens de één na laatste ijstijd (200.000 jaar geleden) toen een ijsmassa grote hoeveelheden zand, klei, keien en leem tot een stuwwal bij elkaar drukte. De gletsjers zorgden er ook voor dat aardlagen schuin op elkaar kwamen te liggen.
Hierdoor ligt op sommige plekken zeeklei of keileem aan de oppervlakte terwijl op andere plekke zand of grind de bovenlaag vormt. Door dit verschil in waterdoorlatende lagen kan het water ook op hogere plekken aan de oppervlakte komen. Zo komt het dat hier bronnen uit de bodem komen.
Door droogte en een defecte put, stroomt er op dit moment geen water uit het kraenke. Ook is het bekken onder het kraantje ontvreemd. Landschap Overijssel gaat put en kraan herstellen, zodat je hier binnenkort weer (heilzaam!) water uit de bron kunt drinken.
Het verhaal gaat dat hier aan het begin van de jaartelling een tempel stond, gewijd aan de Germaanse vruchtbaarheidsgodin Tanfana. In de koepel vind je een tekst van de Romeinse geschiedschrijver Tacitus, die verwijst naar de verwoesting van het heiligdom van Tanfana in het jaar 14 na Chr.
Over de Tankenberg wordt gezegd dat het een 'krachtplaats' is; een plek waar leylijnen of aarde-energiebanen lopen. Vroegere bewoners kozen krachtplaatsen uit voor hun heiligdommen en rituelen. In de Germaanse tijd wendde men zich tot Tanfana voor overvloed en vruchtbaarheid. Voel jij hier energie?
De Tankenberg is met 81,8m het hoogste punt van Overijssel. Bij helder weer kun je tot ver in Duitsland kijken. Tijdens het Tertiair was Twente grotendeels zeebodem. Hiernaar verwijst de dichtregel van J. Weeling (onder de koepel): 'hier golfde eens de zee, waar nu de akkers tieren.'
In natte periodes is het bospad verderop slecht begaanbaar; kies dan de kortere route hier rechtsaf (vanaf Denekamperweg route vervolgen)
Vroeger stond er altijd wel een aardappel- ofwel tuffelkelder op het erf van een Twentse boerderij. In deze kelders konden de boeren hun aardappelvoorraad tijdens de winter vorstvrij bewaren. In de loop der jaren verloren deze kelders hun functie en raakten in verval.
Vanuit cultuurhistorisch oogpunt heeft Landschap Overijssel op diverse Twentse erven aardappelkelders opgeknapt. Bij de restauratie zijn lokale materialen gebruikt om het oorspronkelijke karakter van de kelders te behouden. Opvallend zijn de strodokken, kleine bundeltjes stro, als isolatie.
Route loopt over boerenerf - als het mag van de boer, neem dan een kijkje bij de aardappel / truffelkelder.
Linksaf het Steinpad op.
Linksaf Steipad volgen
Linksaf de Duivendalweg op.
Ter hoogte van erf rechts bospad in. NB in natte periodes is het pad slecht begaanbaar voor fietsers; dan graag wandelen met fiets aan de hand..
Links aanhouden
Rechtdoor de weg blijven volgen langs de bosrand
Links langs erf fietsen
Links aanhouden Belverderweg in langs erf.
Op de kruising rechtsaf. Weg blijven volgen tot knooppunt 56
Van Oldenzaal naar Denekamp liep vroeger een stoomtram. De tramlijn werd geopend in 1903 en was vooral bedoeld voor vervoer van landbouwproducten en kolen. Na ingebruikname van de tram, kwam toch ook het personenvervoer flink op gang.
Door de crisis van de jaren ’30 van de vorige eeuw en de opkomst van de auto(bus), liepen de inkomsten van het personenvervoer terug. Op 14 mei 1936 reed de laatste personentram tussen Oldenzaal en Denekamp.Het goederenvervoer ging nog wel door, tot WOII een einde maakte aan de lijn.
De tramlijn liep van station Oldenzaal naar het station in Denekamp via Rossum en Volthe. De Halte Rossum lag op ongeveer 20 minuten loopafstand van de kerk van Rossum. Het oude wachthuisje van halte Rossum doet tegenwoordig dienst als schuur op een erf.
Dit wachthuisje staat langs de voormalige tramlijn van Oldenzaal naar Denekamp. De trambaan liep over het grondgebied van de familie Palthe. De familie bedong een eigen halte - 'Volthe'- en hiervan werd door de Juffers Palthe gretig gebruik gemaakt.
Nadat de lijn was opgeheven, heeft een boer het huisje als varkenshok en kookplek in gebruik genomen. Inmiddels heeft Landschap Overijssel het huisje gerestaureerd; wandelaars gebruiken het nu als rust- of schuilplaats.
Rechtdoor over de kruising naar fietsknooppunt 50
Na het weiland rechtsaf
Sla links af de Loosteresweg in.
Rechtdoor op de kruising de Twelweg in. Twelweg volgen tot de Kanaalweg Zuidzijde.
Linksaf slaan de Kanaalweg Zuidzijde op.
De Hunenborg is een markante, maar nog mysterieuze locatie, uit de Twentse geschiedenis. Verscholen in de bossen zie je misschien resten van een middeleeuwse burcht, de Hunenborg. Wetenschappers dateren de burcht voorzichtig zo rond 1150.
Archeologisch onderzoek laat zien dat dit mogelijk resten zijn van een van de oudste kastelen van Nederland. Eind 2015 is Landschap Overijssel nieuw archeologisch onderzoek gestart om meer te weten te komen over de burcht.
Bijzonder is in ieder geval dat het waarschijnlijk om een vroegmiddeleeuws kasteel gaat, waar nooit iets anders overheen gebouwd is. Maar er is nog veel onbekend over de geschiedenis; een mysterieuze plek...
Rechtsaf het water over, de Broekmatenweg in. Broekmatenweg blijven volgen tot Vlierweg. Voor een kortere route rechtdoor langs het kanaal en bij instructiepunt 34 linksaf voor vervolg van de route.
Linksaf de Vlierweg op doorfietsen tot knooppunt 43
Rechts langs het erf de Timmusweg op
Linksaf de Berend Vinckenstraat in
Rechtsaf op de splitsing de weg blijven volgen
De tweede afslag links en doorfietsen tot knooppunt 69
Oldenzaalsvoetpad volgen tot aan de Sint Simon en Judaskerk
Rechtsaf Marktstraat in, derde straat linksaf de Molenstraat in. Verschillende horecagelegenheden voor een hapje en/of drankje.
Steek de voorrangsweg over en neem het fietspad linksaf, blijf het fietspad volgen
Ga na het bord 'Wyllandrie' linksaf, steek de voorrangsweg over
De bocht naar rechts volgen, daarna meteen links afslaan. Ga bij de T-splitsing links en ga aan het einde links de Hezebergweg op.
De oriënteertafel op de Kuiperberg werd met het oog op het opkomend toerisme in 1922 door de ANWB aangelegd. Landschap Overijssel restaureerde de tafel i.s.m. Monumentenwacht. Ook zijn bomen en struiken weggehaald, zodat er weer volop uitzicht is vanaf de Kuiperberg.
Naast de oriëntatietafel bevindt zich een joodse begraafplaats uit 1786. De joodse gemeenschap in Ootmarsum is nooit echt groot geweest, maar haar begraafplaats is nog steeds aanwezig. Dit komt doordat de wetten van het jodendom voorschrijven dat joodse begraafplaatsen niet geruimd mogen worden.
Hier op de berg kun je mooi terugkijken op de kilometers die je achter je hebt liggen. Ben jij iemand die vaak terugblikt? Of kijk je liever vooruit, naar wat nog komen gaat? Je kunt ook proberen je aandacht helemaal op het 'nu' te richten, bijvoorbeeld door aandachtig te kijken, ruiken of proeven.
Rechtsaf de Zonnenbergweg op, derde afslag links de Oppersveldsweg op. Doorfietsen tot aan knooppunt 75
Het landkruis bij Agelo staat lokaal beter bekend als 'n Boaken. Vroeger deelden de grote boeren van Marke Agelo bij dit landkruis brood uit aan de armen. Nog altijd prijken de erfnamen van deze boeren op de grote zwerfkeien die rond dit landkruis liggen.
Door weersinvloeden was het corpus in slecht staat. Om deze bijzonder plek in ere te herstellen, heeft Landschap Overijssel het beeld vervangen. Ook het landschap rond het landkruis is onder handen genomen. Zo leeft de historie van 'n Boaken nog lange tijd voort.
Linksaf voor vervolg van de route (vanaf de doorsteek langs het kanaal)
Rechtdoor de Oldenzaalseweg op, eerste afslag links de Oude Almelosedijk op. Deze blijven volgen, steek hierbij de Jan van Arkelweg over.
De Vier Winden wordt ook wel Kleijsen's Möll genoemd. De Kleijsenweg, waaraan de molen ligt, herinnert nog steeds aan deze molenaar en eigenaar. De molen is nu eigendom van de Stichting De Vier Winden.
De molen is gebouwd in 1862. Het is een zogenaamde windkorenmolen; een achtkantige bovenkruier met stelling. De molen heeft een vlucht van 22.50m en is ingericht als korenmolen met twee koppels maalstenen.
Bijzonder is dat met de molen ook bij windstil weer kan worden gemalen. Dit leverde de molenaar in de jaren dertig van de vorige eeuw extra inkomsten op. Een tweede steenkoppel werd via een aandrijfriem aangedreven door een dieselmotor.
Het oorspronkelijke luiwerk, aangedreven door de wind, kan niet altijd worden gebruikt. Om de zakken graan toch omhoog te kunnen takelen, is een uniek tweede mechanisch luiwerk (foto) in de molen aangebracht.
Open: zaterdag 13.30 - 16.30 uur of op afspraak.
Ga op de kruising linksaf de Bellinckhofweg in, aan het einde van de Bellinckhofweg rechtsaf langs de Bisschopsstraat. Aan het einde rechts de Bornestraat in.
Linksaf de Rudolph Wilminklaan in, deze uit fietsen daarna tussen de weilanden door fietsen. Tot aan de Wenshofsteeg
Linksaf de Wenshofsteeg in, over de kruising rechtdoor de Beltstraat in. Door fietsen tot aan de Bisschopstraat.
Steek de Bisschopstraat over en fiets langs de Bisschopstraat tot aan De Aanleg aan de linkerkant, fiets hier in.
Rechtsaf de Haarstraat in, neem de tweede afslag rechts de Rutermedenweg in.
Sla linksaf de Dollanddijk in, fiets deze uit. Bij de kruising linksaf de Lemseloseschoolweg in.
Ooit werden op deze plek landlopers begraven. Deze 'zwervers' waren niet katholiek en werden daarom begraven in ongewijde grond. Het zwerverskerkhofje heeft dienstgedaan van 1899 tot circa 1935.
Op de begraafplaats stond vroeger een stenen dodenhuisje met daarin een tafel op schragen om de overledene op te leggen. Van dit lijkhuisje zijn alleen de fundamenten bewaard gebleven. Ook de rest van de begraafplaats was sterk verwaarloosd.
Inmiddels zijn de fundamenten van het voormalig dodenhuisje blootgelegd en gedeeltelijk opgemetseld. Ook is de beplanting uitgedund zodat de begraafplaats weer herkenbaar en toegankelijk is voor bezoekers.
Uit archieven blijkt dat hier circa 7 personen begraven liggen. O.a. Johannes Lamans, zoon van een rondtrekkende moeder en van beroep goochelaar. En ‘Wannenlappers Sien’, een rondtrekkende wannenlapster die met een handkar kapotte wannen die bij boeren ophaalde.
Herstel van het dodenhuisje kwam tot stand via het project 'herstel klein Twents Erfgoed', vrijwilligers en met financiële steun van NPL, provincie Overijssel en PBCF.
Volg de Lemeloseschoolweg, neem de derde afslag rechts de Hilbertweg in, volg deze.
Steek de Ootmarsumsedijk over, en fiets de Klumpersdijk in. Volg de Klumpersdijk tot de Tiethofweg aan de rechterkant. Fiets de Tiethofweg, die overgaat in de Hondeborgweg uit.
Ga linksaf de Loweg in en steek de Oude Ootmarsumsestraat over en volg de Loweg verder.
Volg de Loweg die overgaat in de Bekspringweg. Ga bij de eerste kruising rechtsaf de Oude Postweg in en fiets deze uit.
Steek de Oliemolenstraat over en fiets links langs de Oliemolenstaat. Ga rechtdoor over de rotonde, volg de weg.
Sla rechtsaf de Kruisstraat in, fiets deze door tot de Ootmarsumsestraat en ga linksaf deze straat in. Volg de Ootmarsumsestraat die overgaat inde Bisschopstraat.
Aan het einde van de Bisschopstraat, linksaf de Marktstraat in. Aan het einde van de Marktstraat rechtsaf de Paradijsstraat in.
Welkom in Oldenzaal, de glimlach van Twente! Typisch voor Oldenzaal zijn de vele feesten en evenementen zoals de braderiedagen de Boeskool is Lös en Carnaval. Ook is Oldenzaal een van de meest enthousiaste carnavalsgemeenten boven de grote rivieren.
Tweede afslag aan de Paradijsstraat links afslaan de Wilhelminastraat in. Fiets de Wilhelminastraat uit tot het startpunt aan de Haerstraat.
Route gemaakt door Landschap Overijssel