Kuieren rond Ywehorst: deel 1

Ontstaan Ywehorst

Het dorp IJhorst telt zo'n 1000 inwoners. In de oude kern van IJhorst stond in 1292 al een kerkje (kapel), gesticht door het klooster Zwarte Water bij Hasselt. De oudste informatie over het dorp dateert van 1365.

In dat jaar wordt Tijdeman Lijdenszoon genoemd als 'Scholtus van Ywehorstvene'. IJhorst had een eigen Schout, waaruit voorzichtig de conclusie getrokken kan worden dat IJhorst toen nog niet onder Staphorst viel. De plaatsnaam IJhorst is een verbastering van Ywerst, Ywehorst of ter Iwehorst.

Oorsprong 'Ywe' en 'Horst'

'Ywe' is de oude benaming voor taxus. Een horst is een (zand)hoogte in een moerassig gebied. De naam IJhorst zegt dus iets over het oorspronkelijke landschap: een hooggelegen nederzetting waar veel taxusstruiken groeiden. In het dialect heeft men het niet over IJhorst, maar over 'De Rieverst'.

Informatiebord kuierroutes

Op het informatiebord 'Kuieren in IJhorst', voor het begin/einde van de route aan de Heerenweg, ziet u de panden waarin vanaf 1900 de IJhorster middenstand zich vestigde langs de Heerenweg.

KroKo MultiPunt VVV & winkel

Is de streekwinkel en Tourist Info 'Het Reestdal' niet geopend, je mag altijd aanbellen. Het openbaar toilet (inworp 50 eurocent) is altijd bereikbaar. Zo ook oplaadpunt E-bike. Bezitter elektrische auto: Er staat een oplaadpunt voor twee auto's aan de parkeerstrook Heerenweg IJhorst.

KroKo MultiPunt IJhorst

Kruidkoek met Reestdalzuivel

Hoe leuk is dit? Zelf een kruidkoek met ingrediënten (molenmeel en zuivel) uit het Reestdal maken. In deze streekwinkel is een kant en klare samenstelling te koop en wordt, als je erom vraagt, feestelijk ingepakt om als kadootje weg te geven.

Genieten van het Reestdal

Het kronkelende riviertje de Reest betekent meer dan de grens tussen Overijssel en Drenthe. Water speelt hier de hoofdrol. De hooilanden met kleurige bloemen, zoemende insecten, statige boerderijen, heidevelden en lome bossen worden al eeuwen met elkaar verbonden door veenbeek Reest. Bekijk de film.

Hilco Hof: Blik in 't Reestdal

'Het Hemels' uitzicht

Neem plaats op het bankje en geniet van het prachtige uitzicht op het grensriviertje de Reest en over het Reestdal. Het nest op de hoge paal geeft zicht op de opgroeiende ooievaars vanaf het voorjaar. Trap rustig op de pedalen van de praatpaal en hoor alles over de unieke historie van deze plek.

Video Levend Reestdal

Als je naar de andere kant kijkt, zie je het prachtige kerkje van IJhorst met een losstaande klokkenstoel. Op deze plek staat al eeuwenlang een kerk. Voor 1400 was het een houten kerk. Het huidige kerkgebouw stamt uit 1823. In de Wijk is geen kerk; men kerkte daarom in IJhorst.

Aalstal of fuik

Aan zo'n mooie plek kleeft een mooi verhaal. Vroeger hadden adel en kerk het voorrecht om paling te vangen met een zogenaamde 'aalstal' (fuik) in de Reest. In IJhorst hebben buurtbewoners de reeds lange tijd verdwenen aalstal gereconstrueerd (foto) en een nieuwe functie gegeven. Klik op de link.

Bevloeiing en 'het schut'

De aalstal is een soort fuik die even breed is als de rivier. Door deze in de Reest te laten zakken en weer omhoog te halen ving men vis. Tegenwoordig kan de aalstal gebruikt worden om ecologisch onderzoek te doen naar de visstand.

Beheer (natte) hooilanden

Dit punt op de historische begraafplaats geeft een weids zicht op het grensriviertje de Reest en de omringende, natte hooilanden richting de provincie Drenthe. De hooilanden vallen onder het beheer van Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap.

Uitgegraven

In de Middeleeuwen was de Reest 'verland'. Omdat men water nodig had om het land te kunnen bewerken, is de Reest meter voor meter met de hand uitgegraven. Veel meanders werden hoekig van vorm. Hieraan kun je nog steeds de menselijk invloed op het natuurlijke riviertje zien.

Beheer Landschap Overijssel Beheer Het Drentse Landschap

B&B Het Gasthuis IJhorst

Naast de kerk staat een monumentale woonboerderij (1820) met verbouwde schuur. De bovenverdieping heeft een ruime B&B met een kleine keuken en kookgelegenheid. Beneden het sanitair. Foto: vanaf de Reest zicht op de monumentale kerk en klokkenstoel.

B&B Het Gasthuis IJhorst

Grensloos Kunst Verkennen

Het dorp 'de Wijk' zet zich al tien jaar goed op de kaart. Het tweejaarlijkse 'Grensloos Kunst Verkennen' (in het veld of bij particulieren) trekt kunstenaars uit vele regio's. Via een kunstroute, te volgen met een boekje, kunnen de verschillende kunstobjecten bekeken worden.

Heb je dit ook al gezien?

Kerkenpad 't Allee

Het pad waar u nu op loopt werd vroeger 't Allee genoemd. Bewoners van o.a. de Havixhorst en Dickninge maakten gebruik van dit pad om lopend naar de kerk van IJhorst te gaan. Over het pad werden ook de overledenen naar het kerkhof gebracht.

Bruggetje over de Reest

Aan het eind van 't Allee komt u bij de Reest. Vroeger lag hier een smalle brug (foto). De staanders van de brug waren nog lange tijd te zien. In oude archieven staat vaak vermeld dat men het kerkenpad niet kon gebruiken. In periodes met regen is het hier erg nat. De mensen moesten dan ver om lopen.

Zicht op Dickninge

Op dit punt, waar het wandelpad links langs de hoogveenbeek de Reest gaat, is er rechts zicht op het landgoed Dickninge. Het ooievaars buitenstation 'De Lokkerij' op landgoed Havixhorst is meer naar links. Het beheer van beide landgoederen wordt gedaan door 'Het Drentse Landschap'.

Landgoed De Havixhorst

Grensriviertje de Reest

De Reest vormt de grens tussen de provincies Drenthe en Overijssel. Het Reestdal is vrijwel in natuurlijke staat en de Reest kan ruim 30km vrij meanderen. De oorsprong ligt ten noorden van Dedemsvaart 'De Tippe'. Het eindpunt ligt in Meppel waar de Reest op haar breedst is.

LAW - De Loop van de Reest

Beschermd gebied

Het gebied langs veenbeek de Reest is zeer kwetsbaar. In de meeste jaargetijden is het oevergebied erg nat door de overstromingen van de Reest. De Reest bemest hiermee het land met slibdeeltjes. Dat is vruchtbare grond voor veel bijzondere planten zoals de rode pimpernel en moeraskartelblad (foto).

Mysteries van het Reestdal

In deze omgeving zijn vele Mysteries bekend: De spookhaas van Havixhorst - De excentrieke Baron - De juffers van Dickninge en Tol van Dickninge - Grafkelders in de kerk van IJhorst. Op een unieke kaart zijn de 31 'Mysteries van het Reestdal', verkrijgbaar bij het KroKo MultiPunt in IJhorst.

Over de 31 mystieke plekken

De Vledders

De Vledders is een komvormig gebied ten zuiden van IJhorst. Lang geleden blies de wind de bodem ter plaatse weg en zette het materiaal aan de randen weer af. Deze heuvelachtige zandverstuivingen zijn nu begroeid met bomen en struiken. In de ontstaande laagte ontwikkelde zich veen.

Gebiedsontwikkeling Vledders

Het veen is afgegraven en weiland geworden. In 2021 is men begonnen met de herinrichting van dit gebied. Men legt een nieuw watersysteem aan. Daardoor worden periodes van droogte en hevige regenval beter opvangen. Het gebied wordt opnieuw ingericht. Planten en dieren kunnen dan optimaal floreren.

Streitenvaart

Wat heeft de Streitenvaart, een afwateringssloot, met het Reestdal te maken? Heel veel, hoorden we tijdens een excursie van terreinbeheerder Hans Dijkstra van Landschap Overijssel. Ook eens op pad met Landschap Overijssel om meer te weten over de natuur?

Klik op deze link

Foto: plaggenhut toen aan Streitenvaart.

Vledderboeren

De bewoners van de boerderijen waar u langs gekomen bent, werden vroeger de Vledderboeren genoemd.

Een haag als erfafscheiding

Vroeger werd het erf van boerderijen omringd door een haag (men had toen nog geen prikkeldraad). Zo'n stekelige haag (meidoorn of sleedoorn) werd toen als veekering gebruikt. Ook rond een moderne locatie wordt zo'n streekeigen haag aangeplant. Landschap Overijssel heeft hierin een adviserende rol.

Streekeigen inheemse struiken

Stuiflandschap De Witte Bergen

Het stuiflandschap in het gebied 'De Witte Bergen' is enkele eeuwen geleden waarschijnlijk ontstaan in een periode van grote droogte. Daardoor ging de witte zandlaag stuiven. Voor 1900 zag de overheid er op toe om het verder 'verstuiven' te voorkomen. Op het niet naleven stond een hoge boete.

Een van die regels was dat het terrein niet te kaal door schapen 'afgeweid' (afgegraasd) mocht worden. Zo is ten westen van de Wijngaardenstraat een komdal ontstaan (de moerassige Leijer Hooilanden) en ten oosten van deze weg, de alom bekende stuifduinen onder de naam 'De Witte Bergen'.

Natuurpark De Witte Bergen

In 1908 stond hier een uitspanning "Stahls Tentien". Later in 1934 werd hier het geliefde paviljoen De Denneheuvel gebouwd. Het terrein van het paviljoen kende verschillende attracties zoals een zwembad, een kanonijver, een speeltuin en een dwaaltuin met uitkijktoren. Nu is het een recreatiepark.

Beleefroute IJhorst

Inwoners van IJhorst hebben nagedacht over hoe ze de leefbaarheid in hun dorp konden vergroten. Een van de ideeën was het ontwikkelen van een avontuurlijke route door het bos. Jong en oud heeft meegedacht en meegewerkt aan de realisering van deze Beleefroute.

Beleefroute gaan beleven?

De 'Beleefroute IJhorst' van circa 2 km, met verrassende spelelementen en informatiebordjes, is te volgen vanaf dit informatiepaneel (bovenste foto) door het heuvelige natuurgebied 'De Witte Bergen'. Met deze bewegwijzering (onderste foto) kun je echt niet verdwalen.